Pozitif-iz Derneği, “2018-2019 Hak İhlallerinin Raporlaması ve Hukuki Çözümleri” yayınladı.
Türkiye’de HIV pozitifler hala en çok sağlık kuruluşlarında ve sağlık çalışanlarınca damgalanıyor, ayrımcılığa ve hak ihlaline maruz bırakılıyor. İş yerlerinde ise ayrımcılık hızla artıyor. Etkiniz Hibe Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanan raporda, 2018 ve 2019 yıllarında Pozitif-iz Derneği’ne yansıyan hak ihlalleri derlendi ve başvurucuların mahremiyeti gözeterek vakalar anonim hale getirildi.
Çalışmada 89 başvurunun hukuki çözümlemesi yapılmış ve yaşanan ihlaller gözler önüne serilmiştir. İhlaller ile ilgili yapılan incelemelerde bazı vakaların tek seferde birden fazla hak ihlaline maruz bırakıldığı görüldü.
“Yasal dayanak sorgulaması yapılmıyor”
HIV pozitifler sistematik olarak damgalanıyor ve ayrımcılığa uğruyor. Türkiye’de HIV’e dair yaşanan hak ihlallerine ayna tutmayı amaçladıklarını belirten Pozitif-iz Derneği avukatı Hatice Demir yürütülen çalışmayı şu sözlerle özetliyor:
“Bu rapor ile Türkiye’nin HIV’e yanıtına ilişkin yol haritası çıkarılırken, HIV ile yaşayanların geçtiği patikaların da görülmesi hedeflenmektedir. Çalışma ile elde edilecek temel çıkarım, yaşanan ayrımcılık ve damgalamanın sistematikliği.
“Bir diğer çıkarım ise ihlallerin çok çeşitli sosyal ilişkilerde ve çeşitli hukuk alanlarında kimi zaman komplike bir şekilde var olduğu gerçekliğini görmek.
“Çalışma sırasında gözlemlediğimiz önemli bir nokta ise, kişilerin ayrımcılığa maruz kalacakları kaygısıyla haktan faydalanmaya dönük adım atmamalarıdır. Somutlamak gerekirse, işe alımda ayrımcılık yaşayacağını düşünen ve bu yüzden iş görüşmesine dahi gitmeyen birçok danışan olduğu tespit edildi. Bu da bize, büyük çerçeveden bakıldığında HIV’e dair ayrımcılık ve damgalamanın yarattığı kaygının, HIV ile yaşayanların birçok hakka erişiminin önüne geçtiğini gösteriyor.
“Çalışmamızda göze çarpan diğer bir husus, yasal mevzuatta HIV’e dair çok büyük bir boşluğun olduğudur. Bu boşluk, pratikte sürekli olarak aleyhe yorumlanarak doldurulmaktadır. Yargılamalar esnasında bu boşlukların insan hakları temelli yorumlanması için alanda çalışan hukukçulara büyük görev düşüyor. ”
“Tedaviye erişim engelleniyor
HIV alanında pek çok bilimsel gelişme olmasına rağmen hala konu ile ilgili yanlış bilgi ve inanışların devam ettiğine dikkat çeken Pozitif-iz Derneği Başkanı Çiğdem Şimşek de şöyle dedi:
“Özellikle sağlık alanında yaşanan ihlaller HIV pozitif bireyleri en temel anayasal hakkı olan ‘sağlık hakkı’ndan mahrum bırakabilmektedir. Bu da HIV pozitiflerin ‘test – tanı – tedavi ve takip’ hizmetlerine erişmelerini engelliyor.
