13 kentten kadınlar anlattı: EŞİK kazanılmış haklara saldırıdan doğdu

Evrim Kepenek 10 Mart 2022 Türkçe
Facebook Twitter Google

Türkiye’nin farklı bir kentinden mesela Diyarbakır’dan bir kadın çıkıyor Trabzon’dan başka bir kadınla, ortak mücadeleye giriyor.

Ya da Van’dan diyelim bir kadın KHK ile kapatılan derneğinin sesini duyurmak istiyor, neredeyse 81 ildeki kadınlardan destek görüyor.

Olmaz demeyin, oluyor işte. Kanıtı da Eşitlik İçin Kadın Platformu-EŞİK.

Türkiye’de kadın ve çocuk hakları konusunda sistematik olarak mücadele eden EŞİK’te farklı il ve görüşten yüzlerce kadın bir arada tek bir konu için bir araya gelebiliyor, “Kazanılmış haklarımızdan vazgeçmeyeceğiz” diyor.

İstanbul, Trabzon, Van, Adana, Eskişehir, Mardin, Giresun, Muğla, Mersin, Edirne, Ankara, İzmir, Diyarbakır’dan kadınlar Eşitlik İçin Kadın Platformu – EŞİK’ten kadınlar, bu kez EŞİK’le nasıl tanıştıklarını, EŞİK’in kendileri açısından önemini anlattı.

Kimi “EŞİK benim için bir okul oldu” dedi, başka biri “EŞİK’te dünya kadın hareketine öncülük edecek kadınlar var” diye vurguladı.

Eşitlik İçin Kadın Platformu’nun gönüllüsü, Türkiye’nin farklı kentlerinden farklı kadın örgütlerinden 13 kadınla, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü öncesinde bir araya geldik.

Teknik aksaklıklara rağmen biri Diyarbakır’dan biri İzmir’den başka biri Trabzon’dan bağlandı. Kadınlar, “EŞİK bizim için bir umut oldu” diyor.

Podcast’te uzunca dinleyebileceğinize kadınlardan haberimize yansıyanlar….

“EŞİK’le gurur duyuyorum”

13 kentten kadınlar anlattı: EŞİK kazanılmış haklara saldırıdan doğdu - Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Kütüphanesi

İstanbul-Papatya Dabak: Kırmızı Biber ve Kadın Partisi’ne üyeydim. Orada mücadele ediyorduk. Belli bir bilincim vardı, çocuk ve kadın hakları konusunda.

Küçük yaştaki çocukların evlendirilmesiyle ilgili bir durum oldu. Mücadele alanı oluştu. Sonra bir grup kuruldu ve onun üzerinden devam ettik. Özgür demokratik bir ortam olduğunu gördüm. Gönüllü olarak çalıştım çok gurur duyuyorum ve EŞİK’i seviyorum.

“EŞİK’le çok güçlüyüz”

Van- Star Kadın Derneği’nden Dilan Kunt: Bu toplantı vesilesi ile tüm kadınların 8 Mart’ını kutlarım. Hem bölge ağının hem de Türkiye ile aramızdaki iletişimi güçlendirmek açısından önemliydi. Bu anlamda ortak bir politika belirleme açısından da önemliydi. Biz vekil izleme kısmına dahil olmuştuk. Kadın politikası açısından bölgedeki vekilleri harekete geçirmek açısından önemliydi. Bir vekil izlemesi sonrasında geri dönüşleri aldık. Yavaş yavaş Meclis’te bir hareketlenme olduğunu gördük. Amacı kadın olan kadınlar olarak çok güçlü olduğumuzu düşünüyorum.

“Bize katkısı büyük oldu”

Trabzon Eşitlik İnisiyatifi Teşrife Boysan: Çok heyecanlandık. Bir anda pandemi vardı. Ölüyoruz sanıp her şeyi bıraktık ama sonra fark ettik kadınlar ölüyormuş. Ne yapabiliriz diye düşünürken EŞİK hayatımıza girdi. Önümüzü açtı. Ciddi katkılar sağladı. Birçok anlamda zor bir bölge Trabzon.

EŞİK olduktan sonra Meclis izlemeler yaptık. 57 saniyelik isim geçtiğini tespit ettik ve bunu biz de merkez ilçeleri Büyükşehir Belediyesi’ni izleme yapalım dedik.

EŞİK’in yaptığı yöntemi düşünmemiştik. Bu izlemeleri yaptıktan sonra onlara bir karne verdik. Karneden hiç hoşlanmadılar ve demokratik bir şekilde “Biz bu karneyi değiştirmek için ne yapabiliriz?” dedi.

Hatta bununla ilgili bir çalıştay yapılmasını istediler. 13 sivil toplum örgütü ve baroyla birlikte hareket ettik. Temek haklar ve özgürlükler bağlamını ortaya koyduğumuzda arkamızda bir adalet mekanizması olması bizim sözümüzü daha geçerli yaptı. Kadın Danışma Merkezi kurdurduk. Çocuk kreşleri kurdurduk. EŞİK’ten öğrendiklerimizi alanda uygulayabildik. Bize katkısı çok büyük oldu.

“Biz haklarımızdan vazgeçmiyoruz”

13 kentten kadınlar anlattı: EŞİK kazanılmış haklara saldırıdan doğdu - Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Kütüphanesi

Eskişehir Kadın Dayanışması Gülten Sönmez: Bize bir davet geldi. EŞİK’in yürütücülerinin çoğunun ilişkileri vardı EŞİK’le. Biz EŞİK’te temsilci olarak yer aldık. EŞİK’in içindeki kadınlar aktivist kadınlardır daha evvelden düşünceleri vardır. Kendilerini var etmiş kadınlar bir araya geldik. O zaman büyük bir heyecanla bu örgüt çalışma hızına girdi. Çocuk cinsel istismarı affa gitme meselesi hep gündeme getirildi. O zaman da bunu geri püskürtmüştük. Pandemi başladığında bu yeniden güdeme getirildi. Hapishaneden çıkacak olan suçlu grup evlere gelecek haber verilmiyor, tecavüzcü erkekle birlikte yaşamak zorunda kalan kadınların ortamı oluştu. O zaman biz buna itiraz ettik. O karardan biraz geri duruldu.

Burada alt üst yok hepimiz kız kardeşiz hep birlikte çalışıyoruz bunun heyecanı var bizde. Kazanımlarımızı yavaş yavaş elimizden aldılar. Biz haklarımızdan vazgeçmiyoruz.

“Biz kadınlar her yerdeyiz”

Mardin- Şahmaran Kadın Platformu Gülizar İpek: Biz TCK103 kurulduğunda başladık. Mardin’de bir kadına cinsel saldırı gerçekleştirilmişti. Hülya Gülbahar avukatlığını yapıyordu. O şekilde davet edildik. Çalışmalara başladık ve EŞİT olarak çalışmaya devam ettik. Hep birlikte yürüttük çalışmaları. Kolektif çalışma çok iyi geldi. Ben Edirne’den bir arkadaşı Bursa’dan bir arkadaşı rahatlıkla arayıp kolektif çalışabiliyoruz.

Kolektif çalışmayı büyütüyoruz. Ortak siyaset yürütüyoruz. Hepimiz birbirimizden haberdar oluyoruz. Yoğun saldırıları yaşıyoruz. Herkes sokağa çıkarken biz çıkamıyoruz. Ama Türkiye’nin her yerinde kadınların mücadelesi ile bizim mücadelemizi ortaklaşabiliyor. Hiyerarşi yok. Geniş geniş gündemden haberdar oluyoruz.

Birlikte karar alıyoruz. Meclis’te vekilleri izledik. Yerellerde yürütüldü bu çalışmalar. Bu hepimizin birbirini ve vekilleri güçlü takip etmemizi sağladı. EŞİK olarak siyasete büyük bir baskı oluşturduk. Kadın çalışmalarında çok eksiklikler vardı. Milletvekilleri bize dönüp “Biz burda eksik kaldık” dediler. Biz kadınlar her yerdeyiz.

“EŞİK’ten çok şey öğrendik”

Giresun Saliha Yayla: Tam iki yıl oldu. Seni bir gruba ekliyorum dedi, ekledi. Çok da mutlu oldum. Ben de EŞİK’e dahil oldum. Benim için mücadele alanı bir okul. Kadınlar birlikte güçlüyse EŞİK’te hepimiz birlikteyiz çok güçlüyüz. Ben kendimi Giresun Kadın Platformu’ndan tarifliyorum. EŞİK gönüllüsü olarak çok iş yaptı. EŞİK’ten çok öğrendik. EŞİK iyi ki var. İyi ki birlikteyiz.

“EŞİK çözüm odaklı çalışıyor”

Muğla Nahide Uçar: Biz yerelde hak ve emek mücadelesinde çalışıyoruz. Bir arkadaşım “Seni bir gruba ekleyeceğim” dedi, o günden beri de EŞİK’teyim. Yerelde hepimiz aktiviz zaten bunu tüm Türkiye’ye yaymak çok önemliydi. EŞİK bunu yaptı. Yerelleri çatıda birleştirdi. EŞİK çözüm odaklı çalışıyor. Ben bundan çok memnunum. EŞİK her örgüte aynı mesafede olması herkesin sözünün bir değerinin olması çok değerli. Biz de vekilleri izledik. Bu da büyük ses getirdi.

“EŞİK’in demokrasiye büyük katkısı var”

Mersin – Günebakan Kadın Derneği Zübeyde Akpınar: Bizim derneğimiz 13 yıldır Mersin’de örgütlenen bir dernek. Sosyal medyadan takip ediyorduk. Dahil olduk. Bence EŞİK’in demokrasiye büyük katkısı bar. Türkiye demokrasi hareketinin EŞİK’ten kadınlardan öğreneceği çok şey var.

Hiç kimse birbirine eril dille yaklaşmıyor hepimiz birbirimizden bir şey öğrenmeye çalışıyoruz.  EŞİK yerelde birikimi olan kadınların emeği ile güçlü bir tecrübe sonrasında kuruldu. Ama biz hepimiz yereldik. Bizim daha genişlemeye büyümeye ihtiyacımız varmış. Bunu EŞİK doldurdu. Şimdi Türkiye’nin her yerinden kadınlar anında harekete geçtik. İstersek Türkiye’nin gündemini belirleyebiliyoruz. Bunu EŞİK başardı.

“Zihniyet dönüşümü yaratmak için yola çıktık”

Edirne Hülya Bodur: Selam olsun 8 Mart’ı yaratanlara… Edirne’den kucak dolusu selam ve sevgilerimizi iletiyoruz. EŞİK’e sırtımıza dayamak yüzlerce örgütle birlikte hareket etmek demek. Edirne’den Van’dan Diyarbakır’dan Muğla’dan… Bir söz söylediğinizde tüm Türkiye’deki kadınlar adına söz söylemiş oluyorsunuz. İlmek ilmek zihniyet dönüşümünü başarmak için hepimiz hem yerellerde çalışıyoruz hem de genelde çalışıyoruz. EŞİK iyi ki var.

“EŞİK’in çoklu kimliklere sahip kadınlar için önemi büyük”

Diyarbakır Rosa Kadın Derneği Adalet Kaya: Herkesin 8 Mart’ını kutlamış olalım. OHAL dönemi sonrasında örgütlenmeye başladık OHAL kalkar kalkmaz da kadın örgütü kurduk. OHAL döneminde bütün derneklerimiz kapatılmıştı. Kayyım atanmıştı. Türkiye’nin diğer illerindeki kadınlarla bir araya gelmek bizim için önemliydi.

Bu platformlar bunu sağladı. Pandemi süreci başlar başlamaz EŞİK söyleşileri başladı. Bu yönüyle benim için çok önemliydi. Türkiye’de ve dünyadan birçok akademisyen kadın dinledik.

Rosa Kadın Derneği’ne yönelik yargı tacizi başladı. Bizim eylemlerimize katılanlar sürekli taciz edildi. Avukat arkadaşlar geldi ben cezaevindeydim, “EŞİK’in kurulduğunu” söylediler. O zaman çok heyecanlandım ve mutlu oldum. Bizle ilgili yürütülen kampanya vardı. Herkes bize destek verdi.

Bu bizim için çok kıymetliydi. Cezaevinden çıktıktan sonra da devam ettik. EŞİK bize alan açtı. Mücadelemizi güçlendirdi. EŞİK’in bizim gibi çoklu kimliklere sahip kadınlar için farklı bir önemi var.

“EŞİK’le kendimi güçlü hissediyorum”

Afganistanlı kadınlar adına Ankara’dan Nazeela Elmi: Ben de biraz nasıl katıldığımdan söz edeyim. Ben TED Üniversitesi’nde okuyor ve çalışıyordum. O süre Ağustos dönemiydi. Ben yalnız hissediyordum Afganistanlı bir kadın olarak. Afganistanlı kadınlar için küresel dayanışma linki geldi.

Bu çağrıyı dünyada ilk kez EŞİK yaptı dünyada. Ben de toplantıya katıldım. Şu an gündemde Ukrayna savaşı var. Ben çocukluğunu savaşla geçirmiş bir insan olarak hiçbir yerde savaş olsun istemem. Afganistan’daki savaşta biz aşırı yalnız hissettik. Ben o toplantıya girdiğimde böyle bir dayanışma beklemiyordum.

Herkes konuştu o gün güçlendiğimi hissettim. Kendimi güvende hissettim. Hemen sonrasında sosyal medya eylemleri ve sokağa çıkma eylemleri oldu. Bu direnişin bir parçası olarak kendimi güçlü hissetmeye başladım. Büyük bir destek sağlandı. Tüm EŞİK kadınlarına teşekkür ediyorum dayanışma için. Taliban’a hayır kadınlara evet!

“Ümit verici”

İzmir Kızbeş Aydın: 17 yıllık bir kadın örgütüyüz biz. EŞİK benim için de farklı bir alan. EŞİK beni çok heyecanlandırdı. Sadece kadınların toplumsal eşitliğini istemekle kalmadı kendi arasında eşitliğini sağladı. EŞİK herkesin platformu. Bu EŞİK’te kim varsa hepimiz sahibiyiz. Bu açıdan çok ümit verici.

EŞİK bir okul gibi. Her toplantıda bunu öğrendim. Bizde de anlı şanlı feministlere denk EŞİK’i kuran arkadaşlarımız var. Dünya kadın hareketine önderlik edecek arkadaşlarımız var. Bu beni çok heyecanlandırıyor.

“EŞİK bizim umudumuz”

Oya Katırcı Adana: Emin olun çok şey öğrendim. Yerelden ulusala ulaşmak anlamında çok önemliydi. Bir arada olmak çok güzel. Umudu yeşertiyor. EŞİK bizim için umudumuz.

“EŞİK kazanılmış haklara saldırıdan doğdu”

EŞİK’in nasıl kurulduğunu da EŞİK gönüllüsü Özgül Kaptan, şöyle anlattı:

2020 Mart’ında başlayan pandeminin hepimizi belirsizliklere sevk ettiği günlerde sanal toplantı programları kadın hareketinde henüz yaygın kullanılmıyorken;  EŞİTİZ Eşitlik İzleme Kadın Grubu Çarşamba günleri saat 16 da Zoom programı üzerinden çeşitli konularda söyleşiler düzenlemeye başlamıştı.

Ülkenin dört bir yanından farklı şehirlerden örgütlü örgütsüz 100 ü geçen sayılarda buluşuyorduk.

Tam bu sıralarda Nisan 2020 de mecliste Covid affı diye bilinen tasarı konuşulurken hükümetin çantasında bekleyen TCK 103 çocuk istismarcılarına af da bu tasarıya eklenmek istendi.

Tasarı 2016 yılında meclis gündemine getirilmişti ve TCK 103 platformunda bir araya gelen bağımsız kadın örgütlerinin tepkisi üzerine geri çekilmişti.

Eşitiz söyleşilerine katılanların çağrısıyla 2016 da kurulan TCK 103 Platformu bu kez 310 kadın ve LGBTI örgüt ve 140 kadar karma örgütlerin kadın birimleri ve çok sayıda bağımsız aktivistin katılımı ile bambaşka bir genişlikte yeniden buluştu.

Yine Çarşamba günleri 16 da buluşmaya ve kampanya hazırlamaya devam etti.  Kampanya henüz daha yeni başlarken İstanbul Sözleşmesinin feshi üst düzey bir hükümet yetkilisi tarafından gündeme getirildi.

Kazanılmış haklara yönelik tüm saldırılara karşı mücadele örmek için daha genel bir isimle devam etmek ihtiyacı doğdu. Böylelikle EŞİK Eşitlik için kadın platformu adıyla devam kararı alındı.  EŞİK adıyla ilk açıklama 1 Ağustos 2020 de, İstanbul Sözleşmesinin yürürlüğe girdiği gün yapıldı.

Halen kesintisiz her Çarşamba buluşuyor EŞİK. 9 Mart Çarşamba günü 100.cü buluşma olacak. Bazı cumartesi günleri ise feminist mücadelenin çeşitli başlıklarına odaklı özel buluşmalar düzenliyor.

Ayrıca bölgesel buluşmalar yapıyor, Ege, Akdeniz, Karadeniz, Marmara, Kuzey Ege, Güney Doğu, Trakya gibi çeşitli bölgesel grupların buluşmaları.

İstanbul Sözleşmesi kampanyası ve Afganistan’lı kadınlarla dayanışma kampanyası sırasında gerçekleştirdiği uluslararası toplantıları da eklediğimizde oldukça yoğun bir çalışma yürüyor. Gerektikçe buluşan 10 dan fazla çalışma grubunun buluşmalarını saymıyoruz tabii. Yaklaşık 2 yılda 4 çok boyutlu kampanya, 2 izleme çalışması, 90’ın üzerinden basın açıklaması kotarıldı bu buluşmalarda.

Yola çıkarken katılan örgütlenme sayısını çoktan geçmiş olabiliriz. Artık saymıyoruz. Neredeyse her Çarşamba kimi bir örgütlenme adına kimi bireysel olarak yeni katılanlar oluyor.

Tabii ayrılan örgütlenmeler de oldu ancak sayıca belirleyici değil. Oldukça fazla sayıda bireysel katılan var. Akademisyeninden gazetecisine, avukatından doktoruna çeşitli mesleklerden bireysel katılan da var daha önce hiç çalışmamış ya da kadın örgütlerinde yer almamış bireysel katılımcılar da olabiliyor.

Kadın ve feminist hareket yıllardır ortak mücadele pratiği üretiyor. Tematik çok sayıda ağ oluşturuldu kampanya yürütüldü.

EŞİK ilk değil ama çeşitlilik ve birlikte üretme pratiği bakımından birçok ilki gerçekleştirdi. Buluşma kolaylığını büyük bir politik hareketliliğe ve ortak strateji oluşturma becerisine çevirdi EŞİK, hem de eskilerin deyimi ile 72 çeşit birlikte.. Ve tüm bunları tamamen bağımsız ve tamamen gönüllü emekle kotarıyor.